Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce (DKMP) kuşların göçleri, üremeleri, hayatta kalma başarıları gibi verilerin elde edilmesine yönelik yürütülen halkalama çalışmaları kapsamında, 2023 yılında 190 türden 23 bin 794 kuş halkalandı.
Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamaya göre; kuşların önemli göç yolları üzerinde bulunan Türkiye'de yürütülen halkalama çalışmaları ile kuşların göçleri ve popülasyon dinamikleri araştırılıyor. Ayrıca kuşların tanınmasını, gerektiğinde morfometrik ve diğer ölçümlerin yapılması da bu işlemle sağlanıyor. Halkalama işlemi, yakalanan kuşun tür, yaş ve cinsiyet gibi bilgileri kayıt edildikten sonra bacağına halka takılmasıyla yapılıyor. 2002'de DKMP Genel Müdürlüğü, ODTÜ Biyoloji Bölümü ve Kuş Araştırmaları Derneği arasında imzalanan iş birliği protokolü ile başlatılan Ulusal Halkalama Programının (UHP) kapsamı yıllar içinde genişletilerek, birçok üniversite ve sivil toplum kuruluşunu katılımıyla yapıldı. KELAYNAKLARIN SOYUNUN TÜKENMESİ ÖNLENDİ Yürütülen çalışmalarla ülkedeki kelaynakların soyunun tükenmesinin önüne geçildi. Göç dönemi öncesinde istasyona alınan kelaynaklar, sadece üreme dönemlerinde serbest bırakılırken yarı vahşi bir yaşam sürdüren tür olarak kabul edildi. Bu kapsamda, kelaynakların halkalanması işlemleri 'özel halkacı' lisansına sahip DKMP Genel Müdürlüğü görevlisi veterinerler tarafından yapıldı. Bu kapsamda, 2023 yılı üreme sezonunda yeni doğan toplam 57 yavru halkalandı. Bu yavruların biyometrik ölçüleri alınarak kaydedildi, ayrıca, cinsiyet ve genetik çalışmalar için örnekler de alındı. Ayrıca İzmir Gediz Deltasında, DKMP Genel Müdürlüğü, Ankara Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Uluslararası Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) iş birliğiyle 2023 yılı flamingo halkalama çalışmaları gerçekleştirildi. 3-6 Ağustos 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen çalışmalarla 262 yavru flamingoya hem metal hem de PVC halka takıldı, tüy ve parazit örnekleri alındı. NESLİ TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER İÇİN EYLEM PLANI DKMP Genel Müdürlüğünce ayrıca ülkede nesli tehlike altında olan türler için eylem planı hazırlanarak uygulamaya konuldu. Bu kapsamda, 2013 yılında hazırlanan 'Ulusal Turna Eylem Planı'nın birinci 5 yıllık (2014-2019) uygulama planı tamamlandı. 2020-2024 yıllarını kapsayan ikinci uygulama dönemi ise devam ediyor. Eylem planı kapsamında, turnaların üreme, beslenme ve kışlama alanlarının tespit edilmesi amacıyla halkalama ve uydu vericilerle takip çalışması yürütülüyor. Bu proje ile sayıları oldukça azalmış olan turnaların ülkedeki popülasyonunun ve yaşam alanlarının korunması maksadıyla yönetim araçlarının, koşullarının geliştirilmesi hedefleniyor. Bu maksatla ilk adım olarak, türün 31 yaşam alanının bilimsel olarak ortaya konabilmesi için teknolojik imkanlar da kullanılarak izleme çalışmaları gerçekleştiriliyor. Elde edilen bilimsel veriler ışığında turnalar için önemli olan üreme, yazlama, kışlama ve göç sırasında konaklama alanları belirlenmeye başlandı. Bu çalışmalar kapsamında 27'si 2023 yılında olmak üzere toplam 152 turna halkalandı. Halkalama çalışmalarının ardından halkalı olarak görülen ve geri bildirimi yapılan turnalar kayıt altına alınmaya başlandı. 2023 YILINDA 23 BİNDEN FAZLA KUŞ HALKALANDI 2023 yılında ülke genelinde DKMP Genel Müdürlüğünce koordine edilen tüm halkalama çalışmaları sonucunda, 190 türden 23 bin 794 kuş halkalandı. Söz konusu halkalama çalışmalarının 22 bin 756'sı ise halkalama istasyonlarında gerçekleştirildi. Halkalama istasyonlarında en fazla halkalanan 10 kuş türü karabaşlı ötleğen, kızılgerdan, çıvgın, söğütbülbülü, küçük akgerdanlı ötleğen, boz ötleğen, saz kamışçını, kızılkuyruk, akgerdanlı ötleğen ve mavigerdan olarak sıralandı.