Sayın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan geçtiğimiz hafta AKBELEN olaylarını değerlendirirken, “Avrupa'nın hiçbir yerinde kömürle üretimin arttırılmasına karşı çıkılmazken,….” İle başlayan bir cümle kurmuştu. Bu da beni gerçekten çok güldürmüştü. Çünkü;
Kömür santralı olmayan/kapatmış ülkelere şöyle bir baktığımızda,
Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Estonya, İsveç, İsviçre, Letonya, Litvanya, Norveç ve Portekiz ‘i görüyoruz. Hâlihazırda kömürden elektrik üretmeyen ülkeler olarak, sadece 3 ülkenin, o da şimdilik (Arnavutluk, İsviçre, Norveç) AB ülkesi olmadığını görüyoruz. Yani basbayağı karşı çıkmış adamlar ve santralleri kapatmışlar.
2030 ve öncesinde kömür santrallarını kapatacak ülkelere bakalım bir de,
Fransa (2022), Birleşik Krallık (2024), Macaristan (2025), İtalya (2025), İrlanda (2025), Yunanistan (2025). Kuzey Makedonya (2027) Danimarka (2028), Finlandiya (2029 ortası), Hollanda (2029 sonu), Slovakya (2030), İspanya (2030). Yine AB ülkelerini burada da görüyoruz.
2030’dan sonra kömür santrallarını kapatacak ülkeler ise şöyle.
Karadağ (2035), Romanya (2032), Hırvatistan (2033), Bulgaristan (2038-2040), Almanya (2038), Slovenya (2033), Çekya (2033)
Bazı plan değişiklikleri var elbette. Özellikle Ukrayna Rusya savaşı sebebi le. Kömür kullanımından vazgeçerken gazı kullanmaya devam eden bazı hükümetler, Rusya’nın Avrupa’ya gaz tedarikini kesme tehdidi nedeniyle önümüzdeki kış öncesinde acil durum senaryosuna kömür kullanma seçeneğini eklemiş durumda. Ancak kısa vadeli kesintilere yanıt verme amaçlı önlemler haricinde, hiçbir Avrupa ülkesi, mevcut durumdaki 2030 yılına dek kömürden vazgeçme kararını değiştirmedi.
Kömür çıkış planlarını uzatan ülkelerden Fransa, 2022 kömür çıkış planının uzatırken, 2020’de son santralını kapatan Avusturya, Mellach santralını yedek olarak tutuyor. Yunanistan ise en baştaki 2028 kömür çıkış planına geri döndü.
Avrupa Birliği üyeleri ve de aday ülkelerinde durum bu iken ABD’nin bazı eyaletlerinden gelen haberler ortalığı karıştırdı gibi gözüküyor. Zira Sayın Erdoğan’ın da kafası bu yüzden karışmış olabilir. Cumhurbaşkanı ABD diyeceğine Avrupa mı dedi acaba? diye düşünmedim değil.
Gelen haberlerden ilki ABD’nin Florida eyaletinden. Florida Eğitim Bakanlığı,” iklim krizi yoktur” diyen videoların ilk okullarda gösterilmesine izin verdiğini açıkladı. Ve bu durumda Florida, devlet okullarında iklim krizi karşıtı materyallere izin veren ilk eyalet olma statüsünde oldu. Etkili bir muhafazakar savunuculuk grubu olduğu iddia edilen PragerU tarafından üretilen çocuk videolarının temalarından bazıları şöyle.
Eğitim uzmanlarına göre videolar tehlikeli propaganda olarak adlandırıyor . Ve eğitim savunucuları, videoların diğer eyaletlerdeki okullara yayılmasından korkuyorlar.
Videoları hazırlayan firma ise "Küçük çocuklara iklim histerisi öğretiliyor. Dünyanın sonunun geldiğini duyuyorlar ve biz de sağlıklı bir denge olması gerektiğini düşünüyoruz” derken ,"İklim her zaman değişiyor" açıklamasında bulundular. Şirketlerinin amacı da mümkün olduğu kadar çok eyalete genişlemek ve bunu tüm okullardaki sınıflarda kullanmak.
Videoları izleyen Kansas Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacı Adrienne McCarthy ise , Florida'nın onayının endişe verici olduğunu söylüyor. Florida Eğitim Bakanlığı sözcüsü Cassie Palelis ‘in yaptığı açıklama ise videolara destek verir nitelikte. Sözcü, videoların "Florida'nın revize edilmiş yurttaşlık ve hükümet standartlarına uygun olduğunu" ve "Florida okullarında ek materyal olarak kullanılabilecek diğer birçok kaynaktan farklı olmadığını" söyledi.
Çoğu güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına saldıran videolardan birindeki konu şöyle;
Sekiz dakikalık bir videonun başlığı; “Polonya: Ania'nın Enerji Krizi”. Bu arada Polonya kömür santrallarını kapatma kararı almamış 4 ülkeden bir tanesi. Diğer 3’ü ; Bosna Hersek, Sırbistan ve Türkiye. Evet biz de kömürlü santrallerimizi, dolayısı ile kömür madenlerimizi kapatma kararı almayan ülkeler arasındayız.
Videoya dönecek olursak;
Küçük Ania, okulda öğrendikleri yüzünden iklim değişikliği konusunda endişelidir. Eve gider durumu annesi ve babası ile paylaşır. Ancak onlar okulda anlatılanlardan farklı düşünmektedir. Fosil yakıt endüstrisinin iklim inkar konuşması, Ania'nın annesi ve babasının güvenilir sesiyle kelimesi kelimesine anlatılır. Ania'nın ebeveynleri ona iklimin “karbon emisyonları bir faktör olmadan çok önce” her zaman değiştiğini anlatırken, Çin ve Hindistan emisyonlarını kesene kadar iklim eyleminin anlamsız olduğunu söylerler. Ania’ya ayrıca yenilenebilir enerjinin güvenilmez ve çok pahalı olduğunu anlatırlar. Ania, sınıfta ebeveyninin iddialarını tekrarlar. Öğretmeni ve sınıf arkadaşları tarafından dışlanır. Bu duruma çok üzülen çocuk büyükbabası tarafından desteklenir. Büyükbaba ona kendisini güçlü hissetmesi gerektiğini söyler, çünkü "baskıyla mücadele her zaman cesaret ister" der.
Florida’da durum böyle iken, ABD’nin bir diğer eyaleti olan Texas’da da okulların fosil yakıtlar hakkında olumlu dersler vermesini zorunlu kılmak için fen müfredatını değiştirildiği açıklandı. İşte ABD’nin bu 2 eyaletindeki gelişmeler bize AB olarak yansımış olabilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD diyeceğine Avrupa mı dedi acaba? diye düşündüm, çünkü çok fazla araştırma yapamaya gerek yok bu konuda bilgi edinmek için. Şöyle bir internet taraması ile, Kömürün Ötesinde Avrupa’nın (Europe Beyond Coal) derlemesine göre, şu anda kapanmış veya 2030’a dek kapatılması planlanan Avrupa’daki kömürlü termik santralların sayısının, bu yıl 171’e yükseldiğini bulmak inanın hiç zor değil.
Kaynak: Scientific American ve iklimhaber.org
Kömür santralı olmayan/kapatmış ülkelere şöyle bir baktığımızda,
Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Estonya, İsveç, İsviçre, Letonya, Litvanya, Norveç ve Portekiz ‘i görüyoruz. Hâlihazırda kömürden elektrik üretmeyen ülkeler olarak, sadece 3 ülkenin, o da şimdilik (Arnavutluk, İsviçre, Norveç) AB ülkesi olmadığını görüyoruz. Yani basbayağı karşı çıkmış adamlar ve santralleri kapatmışlar.
2030 ve öncesinde kömür santrallarını kapatacak ülkelere bakalım bir de,
Fransa (2022), Birleşik Krallık (2024), Macaristan (2025), İtalya (2025), İrlanda (2025), Yunanistan (2025). Kuzey Makedonya (2027) Danimarka (2028), Finlandiya (2029 ortası), Hollanda (2029 sonu), Slovakya (2030), İspanya (2030). Yine AB ülkelerini burada da görüyoruz.
2030’dan sonra kömür santrallarını kapatacak ülkeler ise şöyle.
Karadağ (2035), Romanya (2032), Hırvatistan (2033), Bulgaristan (2038-2040), Almanya (2038), Slovenya (2033), Çekya (2033)
Bazı plan değişiklikleri var elbette. Özellikle Ukrayna Rusya savaşı sebebi le. Kömür kullanımından vazgeçerken gazı kullanmaya devam eden bazı hükümetler, Rusya’nın Avrupa’ya gaz tedarikini kesme tehdidi nedeniyle önümüzdeki kış öncesinde acil durum senaryosuna kömür kullanma seçeneğini eklemiş durumda. Ancak kısa vadeli kesintilere yanıt verme amaçlı önlemler haricinde, hiçbir Avrupa ülkesi, mevcut durumdaki 2030 yılına dek kömürden vazgeçme kararını değiştirmedi.
Kömür çıkış planlarını uzatan ülkelerden Fransa, 2022 kömür çıkış planının uzatırken, 2020’de son santralını kapatan Avusturya, Mellach santralını yedek olarak tutuyor. Yunanistan ise en baştaki 2028 kömür çıkış planına geri döndü.
Avrupa Birliği üyeleri ve de aday ülkelerinde durum bu iken ABD’nin bazı eyaletlerinden gelen haberler ortalığı karıştırdı gibi gözüküyor. Zira Sayın Erdoğan’ın da kafası bu yüzden karışmış olabilir. Cumhurbaşkanı ABD diyeceğine Avrupa mı dedi acaba? diye düşünmedim değil.
Gelen haberlerden ilki ABD’nin Florida eyaletinden. Florida Eğitim Bakanlığı,” iklim krizi yoktur” diyen videoların ilk okullarda gösterilmesine izin verdiğini açıkladı. Ve bu durumda Florida, devlet okullarında iklim krizi karşıtı materyallere izin veren ilk eyalet olma statüsünde oldu. Etkili bir muhafazakar savunuculuk grubu olduğu iddia edilen PragerU tarafından üretilen çocuk videolarının temalarından bazıları şöyle.
- Rüzgar ve güneş enerjisi Dünya'yı kirletir ve hayatı çekilmez hale getirir.
- Son küresel ve yerel ısı kayıtları, doğal sıcaklık döngülerini yansıtır.
Eğitim uzmanlarına göre videolar tehlikeli propaganda olarak adlandırıyor . Ve eğitim savunucuları, videoların diğer eyaletlerdeki okullara yayılmasından korkuyorlar.
Videoları hazırlayan firma ise "Küçük çocuklara iklim histerisi öğretiliyor. Dünyanın sonunun geldiğini duyuyorlar ve biz de sağlıklı bir denge olması gerektiğini düşünüyoruz” derken ,"İklim her zaman değişiyor" açıklamasında bulundular. Şirketlerinin amacı da mümkün olduğu kadar çok eyalete genişlemek ve bunu tüm okullardaki sınıflarda kullanmak.
Videoları izleyen Kansas Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacı Adrienne McCarthy ise , Florida'nın onayının endişe verici olduğunu söylüyor. Florida Eğitim Bakanlığı sözcüsü Cassie Palelis ‘in yaptığı açıklama ise videolara destek verir nitelikte. Sözcü, videoların "Florida'nın revize edilmiş yurttaşlık ve hükümet standartlarına uygun olduğunu" ve "Florida okullarında ek materyal olarak kullanılabilecek diğer birçok kaynaktan farklı olmadığını" söyledi.
Çoğu güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına saldıran videolardan birindeki konu şöyle;
Sekiz dakikalık bir videonun başlığı; “Polonya: Ania'nın Enerji Krizi”. Bu arada Polonya kömür santrallarını kapatma kararı almamış 4 ülkeden bir tanesi. Diğer 3’ü ; Bosna Hersek, Sırbistan ve Türkiye. Evet biz de kömürlü santrallerimizi, dolayısı ile kömür madenlerimizi kapatma kararı almayan ülkeler arasındayız.
Videoya dönecek olursak;
Küçük Ania, okulda öğrendikleri yüzünden iklim değişikliği konusunda endişelidir. Eve gider durumu annesi ve babası ile paylaşır. Ancak onlar okulda anlatılanlardan farklı düşünmektedir. Fosil yakıt endüstrisinin iklim inkar konuşması, Ania'nın annesi ve babasının güvenilir sesiyle kelimesi kelimesine anlatılır. Ania'nın ebeveynleri ona iklimin “karbon emisyonları bir faktör olmadan çok önce” her zaman değiştiğini anlatırken, Çin ve Hindistan emisyonlarını kesene kadar iklim eyleminin anlamsız olduğunu söylerler. Ania’ya ayrıca yenilenebilir enerjinin güvenilmez ve çok pahalı olduğunu anlatırlar. Ania, sınıfta ebeveyninin iddialarını tekrarlar. Öğretmeni ve sınıf arkadaşları tarafından dışlanır. Bu duruma çok üzülen çocuk büyükbabası tarafından desteklenir. Büyükbaba ona kendisini güçlü hissetmesi gerektiğini söyler, çünkü "baskıyla mücadele her zaman cesaret ister" der.
Florida’da durum böyle iken, ABD’nin bir diğer eyaleti olan Texas’da da okulların fosil yakıtlar hakkında olumlu dersler vermesini zorunlu kılmak için fen müfredatını değiştirildiği açıklandı. İşte ABD’nin bu 2 eyaletindeki gelişmeler bize AB olarak yansımış olabilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD diyeceğine Avrupa mı dedi acaba? diye düşündüm, çünkü çok fazla araştırma yapamaya gerek yok bu konuda bilgi edinmek için. Şöyle bir internet taraması ile, Kömürün Ötesinde Avrupa’nın (Europe Beyond Coal) derlemesine göre, şu anda kapanmış veya 2030’a dek kapatılması planlanan Avrupa’daki kömürlü termik santralların sayısının, bu yıl 171’e yükseldiğini bulmak inanın hiç zor değil.
Kaynak: Scientific American ve iklimhaber.org